Zmienność średniej temperatury powietrza w okresach międzyfazowych pszenicy ozimej na Zamojszczyźnie

pszenica ozima, temperatura powietrza, okres międzyfazowy

W latach 1976-1995 na Zamojszczyźnie prowadzono doświadczenia mające na celu określenie zmienności warunków atmosferycznych w okresie od ruszenia wiosennej wegetacji do dojrzałości woskowej pszenicy ozimej. Na podstawie dobowych pomiarów temperatury powietrza wykonywanych w stacjach meteorologicznych w Tomaszowie Lubelskim, Werbkowicach i w Zamościu oraz obserwacji fenologicznych prowadzonych w łanach pszenicy ozimej na polach powiatów: tomaszowskiego, hrubieszowskiego i zamojskiego, wyznaczono daty ruszenia wiosennej wegetacji, strzelania w źdźbło, kłoszenia i dojrzałości woskowej oraz obliczono średnie wartości temperatury powietrza w okresach międzyfazowych, które sklasyfikowano w jednostopniowe prze-działy klasowe. W pierwszym z analizowanych okresów (ruszenie wiosennej wegetacji – strzelanie w źdźbło) temperatura powietrza zmieniała się w przedziale od 5,1 do 11,0oC, przy czym najczę-ściej – 18-krotnie była to wartość z przedziału 7,1-8,0oC. W drugim okresie (strzelanie w źdźbło- kłoszenie) temperatura powietrza wynosiła od 11,1oC do 20,0. Najczęściej 12-krotnie były to warto-ści temperatury w trzech przedziałach klasowych: 12,1-13,0; 13,1-14,0 i 14,1-15,0. Najmniejsze zróżnicowanie temperatury powietrza obserwowano w trzecim z analizowanych okresów od kłosze-nia do dojrzałości woskowej, wówczas średnia temperatura powietrza wynosiła od 15,1 do 19,0oC; najczęściej jej wartość zawierała się w przedziale temperatur 16,1-17,0oC – 18-krotnie i 17,1-18,0oC – 17-krotnie. Według Baca (1982) minimalna temperatura powietrza sprzyjająca wegetacji pszenicy powinna zawierać się w przedziale od 3 do 4oC, optymalna od 15 do 20oC, a maksymalna od 30 do 37oC. Prezentowane w pracy wyniki świadczą o tym, że na Zamojszczyźnie wartości temperatury powietrza w okresie wegetacji sprzyjają uprawie wielu roślin w tym również pszenicy ozimej. Spośród badanych okresów międzyfazowych najmniejszą zmiennością temperatury charakteryzowała się międzyfaza od kłoszenia do dojrzałości woskowej.